Lavanta Saksı

GENEK ÖZELLİKLERİ

Lavanta Lavandula , ballıbabagiller familyasından 28 kadar türü bulununan bitki cinsidir. Atlas Okyanusu adalarından Akdeniz çevresi ülkelerine ve Hindistana kadar uzanan geniş bir alanda yetişen, lavanta cinsi üyeleri, çalı görünümlü, toplu başak biçiminde mavi, morumsu ya da kırmızı çiçekler açan bitkilerdir. Lavanta dağlarda, 1000-1800 m arasında yüksekliklerde yetişir,kurutularak dolaplara konan çiçekleri giysileri böceklerden korur. Yaklaşık 500 metrede yetişen ince yapraklı lavanta (Lavandula spica) türünden boyacılıkta kullanılan esans elde edilir. Ancak lavantanın esas kullanım amacı yağı ve çiçeğidir.

Aromaterapi, fitoterapi de başlıca kullanılan bu her derde deva bitkinin yağı başta egzema, yanık, sedef, akne gibi cilt rahatsızlıklarında kullanılmaktadır. Uyuma problemlerinde, stres,depresyon, kaygı ve keder durumlarında da bir numaralı yardımcıdır.Lavanta Lavandula  aromaterapinin bir numaralı yağıdır. Aromaterapinin kurucusu Mösyö Gattefosse bu şifalı bitkinin cilt üzerinde iyileştirici gücüne tesadüfen şahit olmasıyla 1900’lerin başında aromaterapi keşfedilmiştir. Laboraturaında çalışan Gattefosse dalgınlık sonucu elini ağır şekilde yakar ve can acısıyla yanık elini ilk bulduğu kaba daldırır. Kabın içinde lavanta yağı bulunmaktadır. Elinin yanık acısının ve sonra yanığın hızla iyileştiğini gören Gattefosse bu keşfiyle yağların şifalı gücünü keşfeder, bu bilim dalına da ‘ aromaterapi’ adını verir.

Nerede Yetişir:

Dünyanın başlıca büyük lavanta üreticileri arasında İngiltere ve Fransa bulunmaktadır. Fransa’nın Provence bölgesi dünya lavanta üretiminin % 60 ‘ını karşılamaktadır. Yağı ve diğer türlerinden faydalanılan en önemli lavanta türleri, Lavandula angustifolia, yüksek yerlerde yetişen ve terapotik özellikleri fazla olan en değerli lavanta’dır. Bunun yanı sıra lavanta kokusuna sahip ancak daha alçak bölgelerde çokça yetişen bir diğer lavanta türü de Lavandin’dir ( Lavanta spicata). Kokusu bakımından Lavandula angustofolia’yla benzerlikler taşısa da kimyasal yapısı ve terapotik özellikleriyle ondan tamamen ayrılır. Dünya üzerinde lavanta çiçeği ve lavanta yağı olarak satılan ürünlerin %50’s, L. spicata türünden elde edilmektedir.

TIBBİ VE AROMATİK BİTKİLERİN YETİŞTİRİCİLİĞİ

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de çok sayıda tıbbi bitki değişik amaçlarla kullanılmaktadır. Bu bitkilerin bir kısmı halk arasında asırlardan beri kullanıla gelmiş bitkilerdir. Bu bitkilerin kullanım alanları oldukça geniştir. Tıbbi bitkilerin kullanım alanlarını; başta baharat olmak üzere ilaç sanayi, meşrubat, parfüm, kozmetik endüstrisi, diş macunu, çiklet, sabun, şekerleme yapımında, şifalı ve dinlendirici çay imalatı şeklinde sınıflandırmak mümkündür. Son yıllarda tıbbi bitkilerin öneminin artmasının diğer bir nedeni de hastalık yapan mikroorganizmaların sentetik maddelere dayanıklı yeni ırklar geliútirmesidir. Tıbbi bitkilerden yapılan preparatlar çok yönlü etkiye sahip olduklarından yeni ırklara karşı etkili bulunmaktadır. Bu nedenle, tekrar bitkisel preparatlara dönülmeye başlanmıştır. İç ve dış piyasada değerlendirilen bitki türlerinin önemli bir kısmı genellikle floradan (doğadaki bitki varlığı) toplanmaktadır. Ancak son zamanlarda, bu bitkilerin tarımına olan ilgide artış olmuştur. Ayrıca, bazı türlerin evlerde saksıda yetiştirilmesine, hobi bahçelerinde ve peyzaj alanlarında da yer verilmesine başlanmıştır. Tarihle ilgili erişilebilen yazılı kaynaklarda ilk insanların çeşitli hastalıkların tedavisi için bitkilerden yararlandıkları belirtilmektedir. Elbette bu kullanım biçimi etken madde olan sekonder üründen çok, bitkinin kendisine veya değişik yollarla elde edilen özütlerine dayanmaktadır. Bugün bile dünya nüfusunun çoğunluğu için bitkiler ilaçların hammaddesi olarak değerlendirilmektedir.